Oksijen Konsantratörü Alırken Nelere Dikkat Edilir?

Oksijen konsantratörleri atmosfer havasında bulunan %21 oranındaki oksijen gazını yoğunlaştırır ve tedavi amacıyla kullanılabilir hale getirir. Özellikle ev tipi konsantratörler, belirli bir akış oranında ayarlanıp doğrudan hastaya bağlanarak oksijen tedavisinde kullanılır. Bu tip cihazlar kesintisiz bir şekilde %90-95 yoğunlukta oksijen gazı üretebilir. Atmosfer havasında bulunan oksijen gazından yeterli seviyede faydalanamayan kişiler için üretilmiştir. Özellikle KOAH gibi solunumsal hastalıkların tedavisinde tercih edilir. Her oksijen konsantratörü her hastaya uyumlu olmayabilir. Hastanın solunumsal ihtiyaçları, günlük aktiviteleri, kullanmak zorunda olduğu diğer cihazlar ve ilaçlar göz önünde bulundurularak konsantratör tercihi yapılmalıdır. Evde sabit olarak kullanılabilen cihazlar olduğu gibi taşınabilir olan ve hareketli hastaların kullanabileceği modeller de vardır. Piyasada birçok farklı marka ve model ürün mevcuttur. Bunlardan hangilerinin hastaya uyumlu olduğu, hastanın ihtiyaçlarının ve cihazların özelliklerinin önceden belirlenip eşleştirilmesiyle tespit edilebilir. Bilinçsiz bir şekilde tedarik edilen oksijen cihazları hastaya ve hastanın ailesine maddi ve manevi zararlar verebilir.

Detaylı Bilgi İste »

Oksijen konsantratörleri her solunum hastalığı için uygun olmayabilir, tedavi için farklı cihazlara ihtiyaç duyulabilir. Bu nedenle hastalığın çeşidi, seviyesi, seyri ve tedavi aşamaları göz önünde bulundurulmalıdır. Solunum cihazları hekim önerisiyle reçeteli bir şekilde kullanılmalıdır. Aksi halde hasta için tehlikeli olabilir. Ayrıca hastanın kullandığı diğer cihazlar oksijen konsantratörü seçiminde çok önemlidir. Birbirleriyle uyumlu bir şekilde çalışabilecek cihazlar tercih edilmelidir.

Marka ve Model

Solunum cihazı satın alırken öncelikli olarak dikkat edilmesi gereken konu markadır. Piyasada bilinen ve birçok kişi tarafından kullanılan markaların ürünleri tercih edilirse sorun yaşama riski de azalır. Bununla birlikte, cihazın hangi ülkede üretildiği üretim kalitesi konusunda ipuçları verir. Sadece markanın değil hangi modelin tercih edileceği de önemlidir. Her markanın farklı özelliklerde modelleri mevcuttur. İlgili markanın ürünleri genel itibariyle kaliteli olsa da hatalı üretilmiş bir modeli satın almak ilerleyen zamanda ciddi sorunlara yol açabilir. Ayrıca, satın alınacak modelin özellikleri hastanın ihtiyaçlarını karşılamıyor da olabilir. Bu nedenle aynı markanın farklı model ürünlerini birbirleriyle kıyaslamak ve ona göre bir tercih yapmak gerekir. Hastanın ihtiyaçlarını tam olarak karşılamayan bir ürün tercih etmek faydadan çok zarara sebebiyet verebilir. Ayrıca, sıklıkla oluşabilecek servis gereksinimi maddi kayıplara neden olabilir. En sonunda yeni bir cihaz satın almak zorunda kalınabilir.

Kullanım Süresi

Farklı model cihazların farklı kullanım özellikleri olabilir. Bazı oksijen konsantratörlerinin, 6-7 saat kullanıldıktan sonra 30 dakika dinlendirilmesi gerekir. Bazıları ise 24 saat kesintisiz çalıştırılabilir özelliktedir. 24 saat kesintisiz çalıştırılabilir olanlar diğerlerine göre daha dayanıklı ve daha pahalıdır. Belirli zaman aralıklarında dinlendirilmesi zorunlu olan cihazlar kesintisiz kullanılırsa çalışma performansında azalma görülebilir. Cihazın oksijen üretme kapasite de zamanla düşebilir.

Kesintisiz çalıştırılabilen oksijen konsantratörlerinin bile 12 saatte bir dinlendirilmesi uzun vadede teknik sorunların oluşmasını engeller. Dinlendirme esnasında cihazlar soğuyacağı için aşırı ısınmadan kaynaklı problemlerin önüne geçilmiş olur.

Kullanım süresiyle ilgili diğer bir özellik ise konsantratörün toplam kaç saat sorunsuz hizmet verebileceğidir. Bazı cihazlar toplam 10000, bazıları 20000, bazıları da 30000 saat hizmet verebilir özelliktedir. Cihazların bu özelliği arge, üretim ve parça kalitesine göre değişkenlik gösterir. Daha uzun süre hizmet verebilen cihazlar daha az sorun çıkarma ihtimali olan cihazlar olarak kabul edilir.

Ekran, Dijital Gösterge ve Uzaktan Kumanda

Ekranı ve dijital göstergesi olan oksijen konsantratörleri olduğu gibi tamamen mekanik şekilde kontrol edilebilen konsantratörler de vardır. Ekran üzerinden cihazın ne kadar süredir çalıştığı, oksijen yoğunluğu, toplam kapasitesi, çalışma ve arıza uyarıları gibi parametreler görüntülenebilir. Bazı cihazlarda ise “timer” yani zamanlayıcı özelliği vardır. Bu sayede, cihazın önceden ayarlanıp belirli bir süre sonra otomatik olarak kapanması sağlanabilir. Bu özellik cihazın çalışmasını takip edemeyen ve kısıtlı sürelerle cihazı kullanmak zorunda olan hastalar için geliştirilmiştir.

Bazı cihazlarda ise uzaktan kumanda özelliği mevcuttur. Kumanda sayesinde oksijen cihazının yanına gitmeden kontrol sağlanabilir. Cihaz uzaktan açılıp, kapatılabilir veya cihazın oksijen akış miktarı ayarlanabilir.

Yasal Mevzuat

Oksijen konsantratörlerinin ülkemizde piyasaya sunulabilmesi için tüm kalite belgelerinin yasal mevzuatlara uygun şekilde düzenlenmiş olması gerekir. Bu sayede satış, servis ve garanti koşulları, belli standartlara uygun hale getirilmiş olur. Yasal mevzuatlara uyumlu ve belgeli ürünlerin, sağlığa uygunluk konusundaki tüm kontrolleri devlet kurumları tarafından yapılmış ve onaylanmıştır. Cihaz araştırırken yine de her ihtimale karşı bu belgelerin kontrol edilmesi gerekir.

Mevzuata uygun ürünleri tercih etmek gelecekte yaşanabilecek olumsuz durumları büyük oranda ortadan kaldırır. Sonuçta hiç kimse evraksız, garantisiz, kayıt dışı kaçak ürün kullanmak istemez. Cihazların ülkeye nasıl girdiği, devlet kurumları tarafından kontrol edilip edilmediği, zorunlu olan sertifikalarının, garanti ve fatura gibi belgelerinin mevcudiyeti tedarik sürecinde tüketici tarafından kontrol edilmelidir. Eksiklik durumunda gerekli yerlere şikayetler yapılmalıdır.

Oksijen Yoğunluğu

Oksijen konsantratörleri havadaki azot ve oksijen gazını ayrıştırır. Cihazların geneli, oksijeni %90-95 yoğunluğa getirerek hastaya iletir. Bazı cihazlarda ise bu durum %30 ile %90 arasında değişkenlik gösterir. Bunlarda kapasite biraz daha düşüktür; fiyatları da yüksek kapasiteli olan göre çok daha uygundur. Tedavi amaçlı cihaz alırken %90 ve üzeri yoğunlukta oksijen verebilenler tercih edilmelidir. Aksi halde tedavi olumsuz yönde etkilenebilir.

Ülkemizdeki çoğu konsantratör %90 ve üzeri yoğunlukta oksijen çıkışına sahiptir. Ancak çok nadir de olsa düşük yoğunlukta oksijen veren cihazlar piyasada bulunabilmektedir. Düşük yoğunlukta oksijen üreten cihazların bu özelliği alışveriş esnasında satıcı tarafından özellikle belirtilmelidir. Cihazların kutusundan çıkan sertifikalarda oksijen yoğunluğuyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Satın almadan önce tüketiciler tarafından kontrol edilebilir.

Belgeler ve Aksesuarlar

Oksijen konsantratörü satın alırken cihazın faturasının, garanti belgesinin, kullanım kılavuzunun, kutusunun, su kabı, oksijen kanülü ve elektrik kablosu gibi aksesuarlarının eksiksiz olduğundan emin olunmalıdır. Ayrıca, cihaz teslim alınmadan önce çalıştırılarak kontrol edilmesi gerekir. Eğer evraklarda ve aksesuarlarda bir eksik varsa veya cihazın çalışmasında bir sorun söz konusuysa başka bir cihaza yönelmek daha doğru olur.

Oksijen Sensörü

Bazı oksijen konsantratörlerinin içinde oksijen sensörü vardır. Bu özellik her cihazda mevcut değildir. Sensör sayesinde hastaya giden oksijen yoğunluğu sürekli olarak ölçülebilir ve dijital gösterge vasıtasıyla kullanıcıya gösterilebilir. Hatta oksijen yoğunluğu kritik seviyenin altına düştüğünde cihaz kullanıcıyı sesli ve görsel şekilde uyarabilir.

Cihazın ürettiği oksijen yoğunluğunun %85’in altına düşmesi kritik seviyedir. Oksijen yoğunluğu azaldıysa cihazda büyük bir ihtimalle arıza oluşmuştur. Böyle bir durumda cihazın servis yetkilileri tarafından kontrol edilmesi gerekir. Gerek bakım gerekse tamir işlemleriyle bu sorun düzeltilebilir. Oksijen sensörleri sayesinde cihazda oluşan oksijen sorunu kullanıcılara haber verilebilir. Böylece hastanın durumu kötüleşmeden cihaza müdahale etme fırsatı oluşur.

Alarmlar

Düşük oksijen yoğunluğu alarmı dışında konsantratörlerde farklı birçok sesli ve görsel alarm bulunabilir. Bunlar acil durumlarda kullanıcıları uyarır ve tedbir alınmasını sağlar. Bu alarmlardan bazıları şunlardır: Düşük oksijen yoğunluğu, yüksek oksijen yoğunluğu, düşük oksijen basıncı, yüksek oksijen basıncı, elektrik kesintisi

Cihaz Bakımı ve Filtreleri

Piyasadaki cihazların çoğunluğunun üç ayda bir düzenli olarak servis bakımına ihtiyacı vardır. Düzenli olarak bakım yapılmadığında filtreleri tıkanabilir, motoru arızalanabilir, içindeki hortumlar patlayabilir veya cihaz daha sesli çalışmaya başlayabilir.

Filtreler tıkalı olduğu zaman cihaz dışarıdan yeterince hava alamaz ve cihazın verdiği oksijenin yoğunluğu zamanla azalmaya başlar. Cihazların çoğunda hem servis bakımı esnasında değiştirilmesi gereken hem de kullanıcının değiştirmesi gereken filtreler vardır. Ayrıca, temizlenebilen ve tekrar kullanılabilen filtreler de cihaz üzerinde mevcut olabilir. Bunlar düzenli olarak temizlenmez veya yenileriyle değiştirilmezse kirlenir ve kirli filtreler nedeniyle hastaya kirli hava gidebilir. Böyle bir durumda hasta mikrop kapabilir.

Oksijen konsantratörlerinden uzun süre verim alabilmek ve oksijen tedavisini kesintisiz şekilde sağlayabilmek için teknik servis bakımlarının yanında, kullanıcıların da cihaz temizliğini düzenli olarak yapması gerekir. Cihazların düzenli olarak teknik servis tarafından kontrol edilmesi ortaya çıkabilecek birçok sorunun önlenmesini sağlar.

Cihaz alırken servis bakım maliyetlerinin ve filtre fiyatlarının araştırılması gerekir. Bakımın kaç ayda bir yaptırılacağı ve filtrelerin ne kadar sürede yenileriyle değiştirileceği cihaz tercihinde önemli bir konudur.

Konsantratör Çeşitleri

Oksijen konsantratörleri ev tipi ve sanayi tipi olarak ikiye ayrılır. Sanayi tipi olanlar sağlığa uygun oksijen üretmediği için tedavi amaçlı olarak kullanılmaz. Hatta sağlığa zararlıdır. Ev tipi olanlar ise sağlığa uygun oksijen gazı üretir. Bunlar kapasitelerine ve kullanım özelliklerine göre beş çeşittir:

• 3L/dk Oksijen Konsantratörü
• 5L/dk Oksijen Konsantratörü
• 10L/dk Oksijen Konsantratörü
• Kişisel Oksijen İstasyonu
• Taşınabilir Oksijen Konsantratörü

Hastanın tedavi ihtiyaçları ve günlük aktiviteleri göz önünde bulundurularak cihaz tercihi yapılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken önemli bir konu ise cihaz kapasiteleriyle ilgilidir. Piyasada 5 litre/dakika akış kapasiteli diye satılan 3 litre/dakika cihazlar mevcuttur. Bu tip cihazların göstergesinde 5 litre/dakika ayar seçeneği olsa bile 3 litre/dakikanın üzerine ayarlandığında oksijen yoğunluğu %50’nin altına düşmektedir. Gerçekten 5’lik olan cihazlarda böyle bir durum söz konusu değildir. 5’lik veya 10’luk cihazlar en yüksek seviyede çalıştırıldığında bile oksijen yoğunluğunun %85’in üzerinde olması gerekir. Hatta, piyasadaki bazı cihazlar en yüksek kapasitede bile %90 ve üzeri oksijen yoğunluğunu garanti eder. Hastanın sağlığı açısından bu tip kaliteli cihazların tercih edilmesi gerekir.

Ses Seviyesi

Oksijen cihazlarının içinde bir motor vardır ve çalışırken bir miktar ses oluşturur. Motorun ses yalıtımı güçlü olursa çevreye daha az gürültü verir. Kalitesi düşük olan bir cihaz tercih edilirse büyük ihtimalle ses yalıtımı olmayacağı için odadaki hatta evin içindeki herkesi rahatsız edecektir.

Cihazlar bir süre kullanıldıktan sonra yıpranmaya başlayacağı için de gürültü seviyesi artabilir. Bu nedenle kaliteli cihazların tercih edilmesi hastanın ve yakınlarının huzuru açısından çok önemlidir. Bazı model cihazlar o kadar sesli çalışır ki, apartman dairesinde oturan komşular şikayetçi olabilir.

Elektrik Sarfiyatı

Piyasada bulunan oksijen konsantratörlerinin geneli 500-600 Watt civarında elektrik tüketir. Bazı modellerde bu sarfiyat 300 Watt’a kadar düşürülmüştür. Bu durum, elektrik faturalarında gözle görülür bir artışa sebebiyet verir. Satış fiyatı ucuz olanlar genellikle 500 Watt ve üzeri olanlardır. Elektrik sarfiyatı az olan modeller diğerlerinden daha pahalıya satılsa da uzun vadede daha avantajlıdır. Örneğin, 500 Watt’lık bir konsantratör ortalama bir kullanımda elektrik faturasında 200-250 TL civarında bir artışa neden olabilir. Daha az elektrik harcayan bir cihazın tercih edilmesi durumunda ise faturaya 100-150 TL civarında bir fark yansıyabilir. Tabi ki bu durum cihazların kullanım sürelerine göre değişkenlik gösterir.

Ağırlık ve Ölçüler

Cihazların ölçü bakımından küçük boyutlu ve ağırlık bakımından hafif olması taşıma ve saklamayı kolaylaştırır. Örneğin, piyasada bulunan 5 litre/dakika cihazlar 13 kg ile 35 kg arasında değişkenlik gösterir. Ağır ve büyük olanların taşınarak başka bir yere götürülmesi, merdivenden çıkarılıp indirilmesi veya araca yüklenmesi oldukça zordur. Bunun için 2 kişi gerekli olabilir. Hafif ve küçük olanlarda ise bu sorunlar yaşanmaz.
Teknik Servis Hizmetleri

Sadece oksijen konsantratörleri için değil tıbbi cihazların hepsi için dikkat edilmesi gereken en önemli konu cihazların hangi firmadan alındığıdır. Ortaya çıkabilecek her türlü sorunda destek sağlayabilecek bir firmadan ürünler tedarik edilmelidir. Satış sonrası hizmetleri olan ve danışmanlık hizmetleri veren firmalar tercih edilmelidir. Bu durum kullanıcıların maddi ve manevi zararlarını büyük oranda önler.

Servis hizmetleriyle ilgili olan diğer önemli konu ise yaygın servis ağıdır. Ülke çapında veya dünya çapında yaygın servis ağı olan markalar kullanıcılara seyahat özgürlüğü sağlar. Hastanın, nereye giderse gitsin teknik servis hizmeti alabiliyor olacağını bilmesi huzur ve güven verir.

Yedek Parça

Teknik servis hizmetlerinin kaliteli, sürekli ve yaygın olması ne kadar önemliyse cihazın yedek parçalarının kolay bulunması ve uygun fiyatlı olması da o kadar önemlidir. Cihazı aldıktan birkaç yıl sonra oluşabilecek arızalarda, tamir için gereken yedek parçaların hala üretiliyor ve piyasada satışının devam ediyor olması gerekir. Aksi halde arıza veren konsantratör basit bir yedek parçanın bulunamıyor olması nedeniyle kullanım dışı kalabilir. Sadece tamir için ihtiyaç duyulan yedek parçaların değil kanül, su kabı ve elektrik kablosu gibi aksesuarların da piyasada kolayca bulunabilen standart ürünler olması gerekir.

Oksijen Konsantratörü Alırken Hangi Sorular Sorulmalıdır?

Oksijen konsantratörü satın almadan önce cihazın tüm özellikleri incelenmelidir. Aşağıda yer alan soruların cevapları verilerek bu süreç kolaylaştırılabilir:

• Oksijen konsantratörü kaç litre/dakika kapasitelidir?
• Oksijen yoğunluğu ne kadardır?
• Oksijen akış kapasitesi ne kadardır?
• Cihaz nasıl çalıştırılır, nasıl kullanılır?
• On/off butonu ve oksijen akış göstergesi cihazın neresinde yer alır?
• Oksijen akışı nasıl ayarlanır?
• Cihazın kaç saat kullanıldığını gösteren sayaç nerede yer alır?
• Cihazın filtreleri nasıl değiştirilir?
• Cihazın filtreleri nasıl temizlenir?
• Cihazın filtrelerinin fiyatı nedir?
• Cihazın filtreleri temizlenip tekrar kullanılabilir mi?
• Cihazın alarm özelliği var mıdır? Hangi alarmları verir?
• Standart su kapları cihaza uyumlu mudur?
• Özel bir su kabı kullanılıyorsa bunun piyasa fiyatı nedir?
• Cihazla birlikte standart oksijen kanülleri kullanılabilir mi?
• Cihazla birlikte kullanılabilecek aksesuarlar piyasadan kolayca bulunabilir mi?
• Cihaz kaç ayda bir servis bakımına ihtiyaç duyar?
• Cihazın ses seviyesi ne kadardır?
• Cihazın ücretsiz garanti süresi ne kadardır?
• Cihazın üretim yılı nedir?
• Cihazın çalışırken harcadığı elektrik miktarı nedir?
• Cihazın faturası ve garanti belgesi var mıdır?
• Teknik servis ve satış sonrası destek hizmetleri nelerdir?

Hastanın ihtiyaçları daha önceden belirlenip hangi özellikteki cihazın hastanın ihtiyaçlarını karşıladığı tespit edilerek oksijen konsantratörü alınmalıdır.