İster evde isterse hastanede olsun yatalak hastaların bakımı için gereken en önemli ürünlerden biri hasta karyolasıdır. Genellikle hastanelerin servislerinde ve yoğun bakımlarında görülen bir üründür. Bunun dışında son yıllarda evde hasta bakımı için de tercih edilir hale gelmiştir. Hastaların konforunun artması ve bakımlarının kolaylaşması amacıyla üretilmiştir. Sağlık görevlilerinin ve refakatçilerin hastaya müdahalesini kolaylaştırır. Özellikleri sayesinde hareket kabiliyeti kısıtlı olan hastalar için önem taşır. Hastanın tedavi, beslenme ve temizlik gibi işlemleri için pozisyonlandırmaya olanak tanır. Motorlu ve motorsuz olmak üzere iki ana kategoride incelenebilir. Motor sayısına ve mekanizma özelliklerine göre farklı fonksiyonlarda hasta karyolaları mevcuttur. Plastik veya ahşap kaplama olan modelleri de vardır. Demir profillerden üretildiği için ağırdır. Özellikle motorlu olanların ağırlığı daha da fazladır. Hasta karyolalarının kaide kısmı tek parça halindedir ve parçalara ayrılmaz. Bu da nakliye, taşıma ve kurulum esnasında sorunlara sebep olabilir. Bazı kurallara riayet edilmezse insanlara ve çevreye zarar verilebilir.
Cihazların nereye kurulacağı ve kurulacağı yere nasıl taşınacağı önceden keşif yapılarak belirlenmelidir. Bu sayede, gerekli olan nakliye aracı, insan gücü ve yük lifti ihtiyacı planlanabilir. İnsan gücüyle taşıma işleminin mümkün olmadığı durumlar söz konusuysa yük lifti organize edilmelidir. Öngörülemeyen olumsuzlukların kurulumu engellememesi için en önemli aşama keşif aşamasıdır. Keşif ve planlama tamamlandıktan sonra nakliye işlemine başlanmalıdır.
Hasta karyolası bir mobilya gibi düşünülebilir. Demir iskelet üzerine inşa edilmiştir. Plastik veya ahşap kaplama olan modellerinin görüntüsü sadece boyalı olan modellere göre daha güzeldir. Kullanım ihtiyaçlarına göre görsellik ve cihaz fonksiyonları önceden belirlenmelidir.
Öncelikle karyolanın nakliyesi organize edilmelidir. Nakliye aracının kabin ebatlarının karyolanın sığabileceği boyutlarda olması gerekir. Araca yatay olarak yüklenecekse karyolanın yan tarafında bulunan korkuluklar ve koruma panelleri hasar görmeyecek şekilde konumlandırılmalıdır. Hareket ederek kabin içinde sağa sola çarpmaması için cihaz sabitlenmelidir.
Kabine yan yatırarak yüklenecekse kumanda panelinin ve kabloların karyola demirleri arasına sıkışmamasına özen gösterilmelidir. Aksi halde, bu kısımlar zarar görebilir. Karyola başlıkları ve yan korkuluklar sökülerek bu riskler azaltılabilir.
Araçtan indirirken karyolanın araç zemininden tamamen kesilmesi gerekir. Sürükleyerek hareket ettirilmemelidir. Yere indirme esnasında pnömatik hattın ve motorun darbe alması önlenmelidir.
Kurulumun yapılacağı binada yük asansörü varsa karyola bu asansör vasıtasıyla kolayca ilgili kata çıkarılabilir. Asansörün gücü ve boyutları yeterli değilse merdivenlerden çıkarmak gerekebilir. Böyle bir durumda merdiven genişliği müsaitse karyolanın yatay bir şekilde taşınması daha doğru olur. Merdiven genişliği uygun değilse yan yatırarak taşınabilir. Karyolanın yan yatırılarak merdivenden taşınması daha zor olduğu için yeterli insan gücünün olduğundan emin olunmalıdır.
Yan yatırarak taşıma yapılacaksa karyolanın sökülebilen tüm parçaları cihazdan ayrılmalıdır. Ayrıca hareketli tüm parçalarının bir ip vasıtasıyla karyolaya sabitlenmesi gerekir.
Taşıma esnasında karyolanın parçalarının kırılmaması ve çarpma nedeniyle çevreye zarar vermemesi için hassasiyet gösterilmelidir. Taşımayı yapan kişilerin de kendi emniyetlerini mutlaka sağlaması gerekir. Tehlikeli hareketlerden kaçınılmalıdır.
Cihaz kurulumu çok yüksek bir kata yapılacaksa (örneğin 5. kat) ve binada yük asansörü yoksa merdivenden çıkarmak hem çok zor hem de tehlikeli olabilir. Bu nedenle, yük lifti ile bina dışından taşıma işlemi yapılmalıdır. Özellikle hastane veya tıp merkezi gibi yerlerde çok sayıda karyola kurulumu yapılacaksa bunların insan gücüyle taşınabilmesi mümkün değildir.
Hasta karyolalarının uzunluğu genellikle 2 metredir, genişliği ise genellikle 1 metredir. Motor sayısı ve cihaz fonksiyonları arttıkça karyolanın ölçüleri ve ağırlığı da artar. Cihazların kaide kısmı tek parça olduğu için dar alanlardan geçirmek oldukça zordur. Bazı parçalar karyoladan sökülebilir özelliktedir. Bunların sökülmesi taşımanın daha kolay yapılmasını sağlayabilir. Karyola üzerine konan yatak da haricen taşınabilir. Kapılar yeterli genişlikte olmayabilir. Ayrıca dar koridorlar nedeniyle manevra şansı da olmayabilir. Böyle bir durumda cihaz yan veya dik konumlandırılarak taşınmalıdır. Taşırken dikkat edilmezse çarpma veya düşme nedeniyle çevreye zarar verebilir. Cihazın kendi parçaları da kırılabilir. En önemlisi ise taşıyan kişiler zarar görebilir ve sakatlanabilir.
Cihazların fonksiyonları arttıkça ağırlığı da artar. Bazı hasta karyolaları 100 kg’den daha ağır olabilir. Cihazın ağırlığı göz önünde bulundurularak taşıma işlemini en az 2 kişi yapmalıdır. Ağır cihazlarda 5-6 kişiye ihtiyaç duyulabilir.
Karyola ev ortamında kullanılacaksa odada nereye konumlandırılacağı çok önemlidir. Karyolanın pencere önünü tamamen kapatmaması gerekir. Cihaz, pencere açıldığı esnada hastanın dışarıdan gelecek olan hava akımına maruz kalmayacağı bir yere konumlandırılmalıdır. Konumlandırma eğimli bir yüzeye yapılmamalıdır. Aksi halde cihaz fonksiyonları tam anlamıyla kullanılamayabilir.
Kullanım ihtiyaçlarına ve cihaz fonksiyonlarına göre baş ve ayak kısmının yönü önceden belirlenmelidir. Cihazın kurulacağı oda darsa içeride manevra ihtimali mümkün olmayabilir. Bu nedenle, karyolanın duracağı pozisyon önceden tespit edilmeli ve o şekilde odaya sokulmalıdır. Özellikle evde kullanılan karyolalarda bazı durumlarda değişiklik ihtiyacı oluşabilir. Hastanın ve bakıcının ihtiyaçlarına göre karyolayı farklı bir modelle değiştirmek gerekebilir. Böyle bir durumda cihazın hareket fonksiyonu ilk haline getirilerek taşıma işlemi yapılmalıdır. Aksi halde cihaz kapılardan sığmayabilir.
Elektrik aksamı olan hasta karyolası tercih edildiyse cihazın elektrik prizine yakın olması gerekir. Elektrik kabloları ortalıkta durursa takılıp düşme riski oluşabilir. Priz yakın değilse duvar dibinden geçen bir uzatma ile bu sorun çözülebilir.
Hasta karyolası yerine konulduktan sonra tekerleklerinin kilit mekanizması devreye sokularak olduğu yere sabitlenmelidir. Böylece hem hastanın karyola üzerine transferi esnasında hem de hastaya müdahale sürecinde cihaz hareket etmeyecektir.
Hasta karyolalarının belirli bir yüksekliği vardır. Bu özellik, modele göre değişkenlik gösterebilir. Bazı modeller daha yüksekken bazıları daha alçaktır. Cihazın üzerine ayrıca bir de hasta yatağı konur. Bu yatakların kalınlığı genellikle 10-25 santimetre aralığındadır. Yüksekliği 40 santimetre olan bir karyolanın üzerine kalınlığı 20 santimetre olan bir yatak konulduğunda toplam yükseklik 60 santimetre olur. Bu yükseklik hasta veya bakıcı için çok alçak veya çok yüksek olabilir. Böyle bir durumda cihazın tekerlekleri sökülerek yaklaşık 15-20 santimetre avantaj sağlanabilir ya da cihazın altına takoz koyarak yükseklik arttırılabilir. Diğer bir çözüm ise farklı kalınlıklarda yatak kullanarak sağlanabilir.
Özellikle havalı yatak kullanımlarında hastanın yattığı yükseklik çok fazla olabilmektedir. Bu durum karyolanın yan koruma demirlerinin işlevini yitirmesine ve hastanın yataktan düşme riskinin oluşmasına sebebiyet verebilir. Bu riski önlemek için kalınlığı daha az olan yataklar tercih edilmelidir. Hatta hasta yatağı karyolanın üzerinden kaldırılarak hastanın sadece havalı yatak üstüne yatması sağlanabilir.
Kurulum tamamlandıktan sonra kullanıcılara detaylı olarak eğitim verilmelidir. Hastanın ihtiyaçlarına göre cihazın fonksiyonlarının nasıl kullanılacağı da detaylı olarak anlatılmalıdır.