BPAP
İki seviyeli pozitif solunum yolu basıncı üreten cihazlara BPAP denir. Diğer adıyla da Bilevel CPAP olarak bilinir. Bu cihazlar genel olarak non-invaziv (maske ile) kullanım için geliştirilmiştir. İnvaziv, yani trakeostomi kanülü veya endotrakeal tüp vasıtasıyla kullanılan özellikte BPAP cihazları da mevcuttur. BPAP cihazları, kişi nefes alırken ve verirken farklı hava basınçları uygular. Böylece solunum yollarında oluşan basınç farkından faydalanırız. IPAP, kullanıcı nefes alırken, EPAP ise nefes verirken cihazın uyguladığı basınç değeridir. EPAP, IPAP değerinden küçük olmalıdır. Böylece, tedavi amaçlı olarak solunum yollarında basınç farkı oluşturulabilir.
IPAP ve EPAP değerleri eşit şekilde ayarlanırsa bu uygulama CPAP’a dönüşür. Daha açık şekilde CPAP’ın anlamı, tek seviyeli sürekli solunum yolu basıncıdır. Örneğin, BPAP cihazında IPAP = 10 cmH2O ve EPAP = 10 cmH2O ayarlanırsa bu durum 10 cmH2O basınçta CPAP uygulaması haline gelir.
Maskeyle kullanılan BPAP (Bilevel CPAP) cihazları genellikle, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik solunum yetmezliği, pnömoni ve astım gibi rahatsızlıkların tedavileri için evlerde ve hastanelerde kullanılır. İnvaziv BPAP cihazları ise çoğunlukla hastanelerde kullanılır. Maskeyle kullanılan BPAP cihazlarında 4-5 tane solunumsal parametre varken, invaziv olanlarda daha fazla parametre mevcuttur. Ayrıca BPAP, sadece cihaz olarak algılanmamalıdır. Hastanelerde veya evlerde kullanılan mekanik ventilatör cihazlarının içinde bulunan bir solunum modunu da ifade eder.
Hekimlerin BPAP cihazıyla tedavi yöntemine karar vermesinde birkaç önemli husus rol oynamaktadır. Bunlardan birincisi, bazı hastaların yüksek basınca uyum gösterememesidir. Özellikle CPAP cihazıyla 12 cmH2O ve üzeri basınç uygulandığında bazı hastalar rahat şekilde nefes alamamaktadır. İkinci husus, yüksek basınç sebebiyle nefes verirken de sorun yaşanmasıdır. Buna, ekspirasyon zorluğu adı verilir. Üçüncüsü, az önce de belirttiğim KOAH gibi tıkayıcı nitelikte olan akciğer hastalıklarıdır. Dördüncü husus ise, obezite gibi bir hastalık nedeniyle gelişen hipoventilasyon sendromudur. Bunlara benzer sebeplerle, BPAP tedavisi hekimler tarafından tercih edilebilir.
Non-invaziv BPAP cihazları özellikle KOAH gibi akciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Bazı uyku apnesi hastalarında aynı zamanda KOAH da görülmektedir. Böyle bir durumda, CPAP veya OTOCPAP yerine BPAP cihazı önerilebilir. Aynı zamanda oksijen yetersizliği de varsa oksijen konsantratörü kullanmak gerebilir. Bahsettiğim tüm bu cihazlar ve aksesuarları uzman hekim önerisiyle kullanılması gereken tıbbi ürünlerdir. Bunların, hekim dışı önerilerle kullanılması insan sağlığı üzerinde riskler oluşturabilir.
BPAP Cihazlarının Çeşitleri
- Bilevel S (BPAP S) Cihazı
- Bilevel ST (BPAP ST) Cihazı
- Bilevel ST (BPAP ST) AVAPS Cihazı
Hastanın durumuna göre, BPAP çeşidi ve solunumsal parametreler hekim tarafından belirlenir. Bu cihazlar, özellikle vücudunda karbondioksit miktarı yüksek olan kişiler içindir. Cihaz hastaya uygulanır ve solunum yollarında oluşturulan basınç farkı sayesinde, biriken karbondioksit vücuttan dışarı atılır, böylece kan hücrelerinde kalmaya devam etmez. Solunum sırasında vücuda alınan oksijen gazı, boşa çıkan kan hücrelerine tutunur ve dokulara iletilir.
Karbondioksit gazının solunumda hayati bir yeri vardır. Oksijen, üst solunum yollarından geçer ve akciğerlere ulaşır. Akciğerlerin en uç kısmında bulunan alveollerde (hava keseciklerinde) kan hücresinde bulunan hemoglobine tutunmuş karbondioksit ile yer değiştirir. Sonrasında karbondioksit, akciğerlerden dışarı atılır. Bu döngü vücuttaki birçok sistemin sağlıklı çalışmasını sağlamaktadır. Solunumsal problemler varsa, kan hücrelerinden alveollere geçemeyen karbondioksit gazı kanda kalmaya devam eder. Bu durumda, hücreler dokulara yeteri kadar oksijen gazı taşıyamaz. Dokulara yeterli oksijen gitmediği zaman sağlık sorunları oluşmaya başlayacaktır.
BPAP uygulaması, non-invaziv (maske ile) olarak yapıldığında genellikle ora-nazal yani ağız-burun maskeleri kullanılır. Bazı durumlarda nazal (burun) veya total face (tüm yüz) maskeleri kullanıldığını da görürüz. Nazal ve benzeri maske çeşitleri kullanılacaksa, hava kaçağı olmaması için, hastanın ağzını kapalı tutması gerekir. Hangi maske çeşidinin kullanılacağı yapılan testlerden sonra doktor tarafından belirlenir. Piyasada 6 tip maske vardır. BPAP cihazları bu maske çeşitlerinin hepsiyle kullanıma uygundur. Burada önemli olan hekimin hangi çeşit maskeyi önereceğidir.
Hastanın BPAP tedavisine uyumunu arttırmak için gereken en önemli faktörün maske çeşidi olduğunu unutmamalıyız. Ayrıca maskenin tasarımı, boyutu ve üretilirken kullanılan ham maddesi gibi özellikler de tedavi sürecini olumlu veya olumsuz şekilde etkiler.
CPAP ve BPAP Maske Çeşitleri
- Burun Yastıkçıklı Maske
- Nazal Kanül
- Nazal Maske
- Ora-Nazal Maske
- Oral Maske
- Tüm Yüz Maskesi
Kaynaklar
http://file.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/mse2-ppt-pdf/6_remzi_altin.pdf
http://www.tuberktoraks.org/managete/fu_folder/2002-02/2002-50-2-317-334.pdf
http://www.drdenizdogan.com/2017/11/restriktif-akciger-hastalgnda.html
Eşim koah hastası ve aynı zamanda uyku apnesi sorunu da yaşıyor. Hastanede kaldığı dönemde bu tarz bir cihaza bağlanmıştı. Evimizde bu tarz cihaz bulunmuyor kimi zaman ciddi olarak uykuda nefesinin duracağını düşünmekten ben uyuyamıyorum. Tedavi sonrası durumu çok daha iyi fakat eve bu tarz bir cihaz alsak acaba tedavisinde yardımcı olur mu? Koah ile oldukça başarılı bir şekilde mücadele ettik ama uyku apnesi hala bir sıkıntı olarak duruyor. Doktor vermediği halde bu tarz cihazlar almak doğru olur mu?Ya da önce doktor ile mi konusmam gerekiyor? bilen arkadaşlar varsa ve yardımcı olursa sevinirim?
Doktorun size bu konuda fikir vermesi gerekirdi. Sizin sorununuz alacağınız bir küçük taşınabilir cihazla hal olabilir.
Ercan, merhaba. Öncelikle geçmiş olsun. Doktor önerisi olmadan bu cihazları kullanmanız doğru olmayacaktır. Doktorunuz hastanıza uygun olan cihazı ve basınç değerlerini belirlemeli. Ondan sonra size detaylar konusunda yardımcı olabiliriz. İyi günler.
İleri derece Koah rahatsızlığımız var.Hastam genelde oksijene bağlı , oksj.konsantratörünü 2 de kullanıyoruz Philips respironics kullanıyoruz Taşınabilir cihazlar bizim için uygunmudur???
Nesrin Filidis, merhaba. Öncelikle geçmiş olsun. Büyük ihtimalle Philips Respironics Everflo model cihaz kullanıyorsunuz. İyi bir cihaz. Hastanız için taşınabilir cihaz kullanabilirsiniz. Burada önemli olan alacağınız taşınabilir cihazın kapasitesidir. 2 litre/dakika akış oranında kullandığınızı belirtmişsiniz. Diğer önemli husus hastanın günde kaç saat oksijen kullandığıdır. Ayrıca oksijenden ne kadar süre ayrı kalabiliyor? Bu bilgileri de iletebilirseniz daha doğru yanıtlar verebilirim. Teşekkürler.
Öncelikle çok teşekkürler, gece sürekli oksijen kullanıyor gündüz bazı saatler ara veriyor. Ancak gün gün değişebiliyor Hava basıncı veya yemek çok az yemesine rağmen sıkıntı yaratıyor ileri bir koahımız var
Nesrin, merhaba. Genel itibariyle 17 saat ve üzeri oksijen kullanıyorsunuz diye tahmin ediyorum. Taşınabilir oksijen konsantratörü kullansanız da yaklaşık 10-15 dakika sonra hasta solunum sıkıntısı yaşamaya başlayacaktır. Hafif olan cihazlar pulse dose sistemiyle çalışır yani hasta nefes aldığında bir miktar oksijen gönderir ve bir sonraki nefese kadar durur. Bu nedenle taşınabilir cihazın verdiği oksijen yeterli olmayacaktır. Onun yerine taşınabilir özellikteki alüminyum tüpleri tercih edebilirsiniz. Böylece hem mobil özellikte olur hem de daha yoğun şekilde oksijen verir.