Tıbbi Cihazlarla Jeneratör ve UPS Kullanımının Önemi Nedir?

Teşhis ve tedavi için birçok tıbbi cihaz kullanılır. Kullanılan tıbbi cihazların bazıları bataryaları ile çalışabildiği gibi bazıları ise sadece elektrik mevcutsa çalışabilir. Bataryalı cihazlar elektriğin olmadığı durumlarda da kullanılabilir. Elektrik kesintilerinde veya hasta transferlerinde bataryalı cihazlardan faydalanmak gerekir. Batarya kapasitesine göre elektriksiz kullanım süresi de değişkenlik gösterir. Hastanelerde, ambulanslarda ve evlerde elektrik kesintilerine karşı bazı tedbirler alınmalıdır. Özellikle kesintisiz şekilde kullanılması gereken tıbbi cihazların bataryalı modelleri tercih edilmelidir. Bazı cihazlar ise acil durumlarda kullanılır. Bunların da aynı şekilde bataryalı olması hayati riskleri bir ölçüde azaltır. Bataryalı olsun veya olmasın elektriğin olmadığı durumlardaki hayati riskleri azaltabilmek için tıbbi cihazlarla birlikte jeneratör ve UPS (kesintisiz güç kaynağı) kullanmak gerekir. Bu cihazların kapasiteleri ve özellikleri birlikte kullanıldığı tıbbi cihazlara uyumlu olmalıdır. Aksi halde, oluşabilecek sorunlar büyük zararlara sebebiyet verebilir.

Hastanelerin neredeyse hepsinde yüksek kapasiteli jeneratörler vardır. Bu cihazlar hastane genelinin tüm elektriğini karşılayabilecek durumdadır. Elektrik kesintilerinde otomatik olarak devreye girer. Sadece tıbbi cihazların değil bunun yanında hastanede bulunan aydınlatma, iklimlendirme, havalandırma, laboratuvar, ameliyathane ve yoğun bakım gibi sistemlerin kesintisiz şekilde çalışmasına olanak tanır. Hatta bazı hastanelerde mevcut jeneratörlerin arızalanma riskine karşı yedek jeneratörler dahi bulunur. Bu sayede elektrik kesintilerinin oluşturduğu riskler en aza indirilebilir.

Ambulanslar gibi hastaların transferini ve acil durumlarda müdahale edebilmeyi mümkün kılan araçlarda ise aracın motorundan aldığı güçle kesintisiz şekilde elektrik sağlayan sistemler mevcuttur. Aracın motor arızası riskine karşın UPS’ler ile elektrik desteği sağlanmaktadır.

Evlerde kullanılan tıbbi cihazlarda ise durum biraz daha riskli hale gelebilir. Evde bakılan ve tıbbi cihaz kullanan hastalar için elektrik kesintisi çok korkutucudur. Özellikle solunum cihazı olmadan nefes alamayan kişiler için gerekli tedbirlerin önceden alınması gerekir. Evde kullanılan cihazların çoğu bataryalı olmasına rağmen bataryasız modelleri daha uygun fiyatlı olduğu için tedarik edilmiş olabilir. Hastaneden eve çıkma sürecinde yeterli bilgiye sahip olmayan hasta yakınları daha uygun fiyatlı olması nedeniyle bataryasız cihazları tercih edebilmektedir. Bir yandan da çok uzun süren elektrik kesintileri, cihazlar bataryalı olsa bile, tehlike arz etmektedir.

Teknolojinin ilerlemesiyle tıbbi cihazlar da hızla gelişmektedir. Hastaneye gitmeden ve sürekli doktor kontrolüne gerek kalmadan tıbbi cihazlar vasıtasıyla evde tedaviye ve bakıma devam edilebilir. Tıbbi cihazlarda kullanılan sensörler, valfler, elektronik kartlar, bataryalar ve aksesuarlar zamanla daha dayanıklı ve kaliteli hale gelmiştir. Bu da hastanın konforunu arttırmakta ve evde bakım sürecini kolaylaştırmaktadır. Bu sürecin kesintisiz ve sorunsuz olması gerekir.

Tıbbi cihazların bazılarında dahili ve harici bataryalar vardır. Bu cihazlar elektrik kesintilerinde de kullanılabilir. Hayati önem taşıdığı için batarya süresi uzun olanlar tercih edilmelidir. Örneğin, solunumun devam etmesi için kullanılan ev tipi mekanik ventilatörlerin bazı modellerinde 11-12 saate kadar bataryayla kullanım mümkündür. Bu özellik uzun süreli elektrik kesintilerinde çok önem kazanır. Çünkü bu cihazlar çalışmazsa hastanın nefes alıp vermesi durur ve hayati risk oluşur. Sadece mekanik ventilatör değil oksijen konsantratörü, cerrahi aspiratör ve pulse oksimetre gibi cihazların da bataryalı olması son derece önemlidir. Ayrıca, her ne çeşit olursa olsun ikinci el tıbbi cihaz tedarik edilecekse bataryasının yenilenmiş olmasına dikkat edilmelidir.

Hastaların evde bakım sürecinde kullandığı ve elektrik kesintilerinde doğrudan veya dolaylı risk oluşturabilen tıbbi cihazlardan bazıları şunlardır:

  • Mekanik ventilatör
  • PAP cihazı
  • Oksijen konsantratörü
  • Cerrahi aspiratör
  • Pulse oksimetre
  • Hastabaşı monitörü
  • Havalı yatak
  • Enteral beslenme pompası
  • Öksürtme cihazı

Jeneratörler (elektrik üreteci), enerji dönüşümü prensibi ile çalışır. Benzin, mazot ve doğal gaz gibi yakıtları kullanarak elektrik enerjisi üretir. Elektro-mekanik bir alettir. Elektrik kesintilerinde veya elektrik enerjisinin olmadığı durumlarda kullanılır. Jeneratörlerde kullanılacak yakıt EN 590 veya ASTM D975 standartlarına uygun olmalıdır. Yakıtın içindeki kükürt (sülfür) oranı %0.5’den az olmalıdır. Aksi halde, kükürt ile etkileşime giren karbon nedeniyle jeneratör ve jeneratörün çevresindeki cihazlar zarar görebilir.

Jeneratörlerin, yeterli havalandırması olan ve nemli olmayan alanlarda kullanılması gerekir. Yanma tepkimesi için oksijen gerekir. Bu nedenle hava sirkülasyonu yeterli olmalıdır. Ayrıca egzoz dumanının kolayca tahliye edilebileceği bir düzenek gereklidir. Nemli ortamlarda jeneratör parçaları zamanla paslanarak zarar görebilir. Sıcaklık ve rakım ise performansı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Rutin bakımlarının yapılması da jeneratörlerin sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlar. Çoğu jeneratör modelinin oldukça gürültülü çalıştığı unutulmamalıdır.

Elektrik kesildiği anda otomatik olarak çalışan jeneratörler mevcuttur. Jeneratörün otomatik çalışma özelliği yoksa kullanıcının müdahalesi gerekir. Hızlıca çalıştırabilmek için yakın bir konuma yerleştirilmelidir. Böylece elektrik kesintisi oluştuğu anda tıbbi cihazların ihtiyacı olan elektrik çok kısa bir süre içinde jeneratörden sağlanabilir.

Bazı jeneratörlerde voltaj düzenleyici mevcut değildir. Bu tip bir jeneratörün kullanılması tıbbi cihazlar için çok tehlikelidir. Yüksek voltaj jeneratörün bağlı olduğu cihazlara zarar verebilir. Kesintisiz kullanılması gereken tıbbi cihazlar hastanın yaşamını riske sokabilecek şekilde bozulabilir. Bu şekilde arıza yapan cihazlar garanti kapsamı dışında kalarak büyük maddi zararlara da sebebiyet verebilir.

Kesintisiz güç kaynağı olarak da bilinen UPS, içinde bulunan akü vasıtasıyla elektrik enerjisi sağlayan bir cihazdır. UPS’nin açılımı “uninterruptible power supply”dır. Enerji sağlamasının yanında elektriksel dalgalanmaları düzenler ve yüksek voltaj riskine karşı koruma sağlar. Jeneratörler gibi bir motoru yoktur ve yakıta ihtiyaç duymaz. Tamamen sessiz çalışır. Sürekli olarak elektrik prizine bağlı durur böylece akülerini şarj eder. Şebeke elektriğine bağlanan UPS’ler olduğu gibi güneş panelleri sayesinde güneşten aldığı enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek akülerini şarj edebilen UPS’ler de mevcuttur.

Elektrik enerjisi öncelikle UPS’ye oradan da bağlı bulunan cihazlara iletilir. Elektrik kesintisi yaşanırsa UPS’ye bağlı cihazlar bu durumdan etkilenmez ve çalışmaya devam eder. Bazen yıldırım düşmesi nedeniyle dahi evlere gelen voltaj değeri yükselebilir. UPS’ler elektriksel dalgalanmaları düzenlediği ve yüksek voltaj riskine karşı koruduğu için tıbbi cihazlarla birlikte kullanılmalıdır. Böylece hasta güvenliği de artar.

Elektrik kesintilerinde jeneratörlerin devreye girmesi için bir süre geçmesi gerekir. Bu süre bazı modellerde dakikaları bulabilir. UPS’lerde böyle bir bekleme süresi yoktur. Hiçbir kesinti olmadan cihazları çalıştırmaya devam eder. Jeneratörler harici bir yakıtla kullanıldığı için yakıt eklendikçe enerji üretebilir. UPS’lerin elektrik enerjisi ise akü kapasiteleriyle sınırlıdır. Belirli bir süre enerji sağlayabilir. Bir yandan da UPS’ler, elektriksel dalgalanmaları düzenleyerek bağlı olan tıbbi cihazları korur.

Kesintisiz şekilde kullanılması gereken tıbbi cihazların toplam güç tüketimi hesaplanmalı ve ona göre jeneratör veya UPS tercihi yapılmalıdır. Elektrik tesisatı uzman kişiler tarafından kontrol edilmeli ve gerekiyorsa uygun şekilde düzenlenmelidir. Tüm işlemler hem tıbbi cihazların hem de hastanın güvenliği göz önüne alınarak gerçekleştirilmelidir. Son yıllarda, ev tipi mekanik ventilatör kullanan hastalar için SGK tarafından UPS bedeli karşılanmaktadır.

Yorumlar

emine akpınar - 8 Ocak 2020 03:52
Solunum cihazımızda sorun oluyor

Celil Çağlar ÖZLÜ - 8 Ocak 2020 13:11
Merhaba. Her solunum cihazının farklı elektriksel gereksinimleri vardır. Solunum cihazının çeşidi, markası ve modeline uygun jeneratör veya UPS kullanmanızı öneriyorum. Uyumluluk konusunda size destek olabiliriz. Lütfen bizimle iletişime geçin.



Yağmur kaya - 8 Şubat 2022 12:37
Merhaba kızım solunum cihazına bağlı kurumdan kesintisiz güç kaynağı alabilmek için doktor raporuna ihtiyacım var fakat doktorlar rapor yazmayı bilmiyorlar. Rica etsem bana kesintisiz güç kaynağı rapor şablonu gönderebilir misiniz.

Sesan - 9 Ocak 2023 17:21
Merhaba. Maalesef güç kaynağı rapor şablonu için yardımcı olamıyoruz. Güç kaynağı fiyat ve ürün bilgisi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.