Egzama Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Egzama, iltihabi bir deri hastalığıdır. Genellikle ciltte kaşıntı ve döküntü ile fark edilir. Alerji, tahriş veya strese bağlı gelişebilir. Cilt yüzeyinde görülür. Belirli yöntemlerle kontrol altında tutulabilir. Kaşıntı, kızarıklık, çatlama, kuruma, cildin su toplaması ve benzeri şekillerde kendini gösterebilir. Vücudun birçok yerinde ortaya çıkabilir. Çok ciddi bir sağlık problemi değildir ancak ciltte neden olduğu kötü görüntü nedeniyle hastalar için rahatsız edicidir. Çocukluk dönemlerinde daha sık ortaya çıkabildiği gibi her yaşta görülebilir. Dikkate alınmazsa ve tedavi uygulanmazsa enfeksiyona sebebiyet verebilir. Egzamadan korunabilmek için özel olarak üretilmiş eldivenler, kremler, şampuanlar ve sabunlar vardır. Kimyasal içerikli ürünler yerine doğal içerikli ürünler tercih edilmelidir.

Egzama Belirtileri Nelerdir?

Egzamanın genellikle ilk fark edilen belirtisi ciltte kaşıntıdır. Kaşıntı rahatsız edici bir boyuta ulaştığında hekime danışmak gerekir. Kaşınan bölge zamanla pullanıp dökülmeye başlayabilir. Egzama, vücudun çoğu bölgesinde görülebilir ama en fazla görüldüğü bölgeler eller, bacaklar ve ayaklardır. Genetik faktörler, alerji, kişinin kullanıldığı sabun, deterjan, şampuan gibi maddeler, soğuk veya tozlu ortamlar egzama oluşumuna neden olabilir.

Egzamanın bazı belirtileri şunlardır:

  • Kuruluk
  • Kaşıntı
  • Kabarcık oluşumu
  • Pullanma
  • Çatlama
  • Kabuklanma ve döküntü
  • Kızarıklık
  • İltihap

Belirtilen şikayetler ile doktora gidildiğinde fiziki muayeneden sonra bazı deri testleri yapılır. Testlerden sonra teşhis konulabilir. Egzama teşhisi için şu testler yapılabilir:

Yama Testi

Egzamanın alerjik sebeplere bağlı olduğundan şüphelenildiği durumlarda yama testi yapılabilir. Bu test için, ortak alerjenler içeren yamalar hastanın sırtına yapıştırılır ve 48 saat beklenir. Yamalar çıkarıldığında alerjik reaksiyon belirtileri olup olmadığı kontrol edilir. Yamalar çıkarıldıktan 48 saat sonra tekrar alerjik reaksiyon belirtileri kontrol edilmelidir.

Biyopsi

Yama testi ile bir teşhis konulamaması durumunda başvurulan yöntemdir. Başka bir sağlık sorununun egzamaya sebep olup olmadığından emin olmak için cilt lezyonu biyopsisi yapılır. Egzamalı bölgeden küçük bir parça alınarak test için laboratuvara gönderilir ve sonuç beklenir.

Egzama Çeşitleri Nelerdir?

Atopik Egzama (Atopik Dermatit)

Alerjik nedenlerle ortaya çıkan egzama türüdür. Bebeklikten itibaren görülebilir. Zamanla hafiflese de yaşam boyu tekrarlayıcı özelliğe sahiptir.

Seboreik Egzama (Seboreik Dermatit)

Cildin yağlı olduğu bölgelerde ortaya çıkar. Kızarıklık, pullanma ve kabuk oluşumuna sebep olabilir. Kış ve bahar aylarında artış gösterebilir. Nedeni tam olarak bilinmeyen bir egzama türüdür.

Strese Bağlı Egzama

Stres, egzama oluşumunda en büyük etkendir. Alerjik olmadığı için çabuk iyileşir. Psikolojik kaynaklıdır. Stresi azaltmalı, deri nemlendirilmeli ve bu süreçte kimyasallardan uzak durulmalıdır.

Kontakt Egzama (Kontakt Dermatit)

Cilde temas eden tahriş edici maddeler nedeniyle ortaya çıkan egzama türüdür. Koruyucu yağ tabakasının oluşumuna izin vermeyen kimyasal maddelerle sürekli temas edilmesi durumunda oluşabilir.

Numuler Egzama (Numuler Dermatit)

Genellikle erişkinlik döneminde görülür. Eller, kollar ve bacaklarda yaygındır. Kaşıntılı dairesel lezyonlara sebep olan bir egzama türüdür. Deriye dışarıdan gelen bir darbe sonucunda oluşabilir.

Asteatotik Egzama (Asteatotik Dermatit)

Cilt yüzeyinde bulunan koruyucu yağ tabakasının azalmasıyla ortaya çıkar. Sıkça banyo yapılması, kış mevsimindeki soğuklar veya yaşlılık gibi nedenlerle cildin kurumasıyla oluşur.

Gravitasyonel Egzama (Staz Dermatit)

Özellikle yaşlılarda, bacaklardaki varise bağlı olarak ortaya çıkan egzama çeşididir.

El Egzaması

Egzamanın en çok görüldüğü bölgelerden biri ellerdir. Sıkça el yıkamak veya temizlik için kimyasalı fazla ürünler kullanmak hastalığın oluşumuna ve artmasına sebebiyet verir. Metal işçiliği yapan kişilerde de el egzaması sıklıkla görülür. Eller gün içerisinde yoğun kullanıldığı için iyileşme hızı diğer bölgelere göre daha yavaştır.

Saç Egzaması

Egzamanın en çok görüldüğü ikinci bölge saç dipleridir. Derinin pullanıp dökülmesine sebebiyet verdiği için kepek ile karıştırılabilir. Egzamanın farkı kaşıntıya sebebiyet vermesidir. Pullanma ve dökülme sonrasında kabuklanma meydana gelebilir. Saç egzamasının görülmesinde en büyük sebep strestir.

Yüz Egzaması

Özellikle kozmetik ürünlerin, çeşitli kimyasal maddelerin veya içeriği bilinmeyen kremlerin yüzde kullanılması nedeniyle ortaya çıkan egzama türüdür. Bunlar dışında yeme bozukluğu, güneşe fazla maruz kalma, stres ve bağışıklık sistemi problemleri de yüz egzamasına sebebiyet verebilir.

Kulak Egzaması

Kulakta kullanılan takıların veya kulak delme işlemi sırasında oluşan tahribatın neticesinde su toplama, kanama veya şişkinlik gibi belirtilerle kulak egzaması oluşabilir. Diğer egzama türlerine göre daha zor iyileşir.

Ayak Egzaması

Ayakta oluşan egzama çoğunlukla mantar ile karıştırılabilir. Mantar bulaşıcı iken egzama bulaşıcı değildir. Ciltte ortaya çıkan kaşıntı ve kızarıklıkla kendini gösterir. Ayak terlemesi egzama oluşumunu tetikleyebilir.

Egzama Nasıl Tedavi Edilir?

Egzama tedavisi hekim kontrolünde uygulanmalıdır. Deride oluşan tahribatı önlemek ve deriyi sağlamlaştırmak için yara tedavisinde kullanılan bariyer kremler, egzama şampuanları veya özel sabunlar tercih edilebilir. Egzama oluşumuna karşı kimyasal içerikli ürünler yerine doğal içerikli ürünler kullanılabilir. Doğal içerikli kozmetik ürünleri, kremler, şampuanlar ve sabunlar bunlara örnek olarak verilebilir.

Egzamanın en çok görüldüğü bölge olan ellerde tahribatı azaltmak için egzama eldivenleri kullanılabilir. Bu eldivenler pamuklu kumaştan üretilir. Cildi, egzamaya etki eden kimyasallardan korur. Temizlik yaparken veya çalışırken kullanılabilir. Uyku esnasında ciltte oluşan kaşıntıyı engellemek amacıyla da kullanılabilir.

Egzama, akut ve kronik olmak üzere iki şekilde görülebilir. Akut egzamada kaşıntıya eşlik eden akıntılar oluşabilir. Kronik olanda ise şiddetli kaşıntıyla beraber ciltte pullanma ve döküntü oluşabilir. Egzamanın tedavisi için hastalığı tetikleyen durumlardan korunmak gerekir. Özellikle, stres ve uykusuzluktan kaçınılmalıdır. Kimyasal madde içerikli deterjan, şampuan ve sabun gibi ürünlerden uzak durulmalıdır. Portakal, limon ve domates gibi asidik özellik taşıyan yiyeceklerin egzamalı bölgeyle temas etmemesi gerekir. Egzamalı bölgenin hızlı iyileşmesi için tedavi süresince nemli tutulması önemlidir. Cildi nemli tutmak ve kaşıntıyı önlemek için hekimin önereceği kremler kullanılabilir.