Demans ve Alzheimer

Demans

Daha çok ileri yaşlarda beyin fonksiyonlarının zayıflamasıyla ortaya çıkan “demans”, beyinde yer alan bilgi, beceri, tecrübe, davranış ve günlük yaşantıyı sürdürme konularında göstermiş olduğu faaliyetin akamete uğramasını ifade eder. Bir bilginin unutulması, demans hastalığının varlığına tek başına işaret etmez. Burada tanının konulmasında dikkat edilen husus, kişinin hafıza kaybıyla beraber, konuşma, yazma gibi faaliyetlerini de yapamıyor olması, tanının koyulmasında etkili nedenlerdir.

Demans hastalığını sadece hafıza kaybıyla eşleştirmek yanlıştır. Kişinin günlük hayatında yer alan fonksiyonları yerine getirememesi, demansın en büyük özelliğidir. Yani kişi, günlük ihtiyacı olan giyinme, yeme, içme, konuşma, okuma gibi ihtiyaçlarını göremeyecek kadar fonksiyon kaybına uğrar. Kişi adresleri bulamaz, konuşamaz, içe kapanmaya ve hayaller görmeye başlar, aritmetik davranışlar gösteremez. Bunların hepsi demans hastalığının önemli belirtileri arasında yer alır.

Yaşlı kişilerde hafif unutkanlığın yaşanmış olması, demansa yakalandıklarını göstermez. Genelde bu tip kişiler Alzheimer denilen unutkanlık hastalığına daha çok yakalanma riskine sahiplerdir. Her insanın ilerleyen yaşlarda zihin fonksiyonlarında azalma olacağı bir gerçektir. Bu nedenle yapılan testlerde unutkanlığın normal düzeylerde olması, Alzheimer hastalığının başlangıcı sayılmaz. Ancak, bu kişilerin ileride bu hastalığa yakalanmayacaklarını söylemek mümkün değildir. Bunun yanında kişi, Alzheimer hastalığına yakalanırsa, demans riskini arttırmış olur.

Demans ve Alzheimer Aynı Hastalık Mı?

Alzheimer hastalığı, demansın bir çeşididir. Sadece hafıza kaybına dayanır. Ancak her Alzheimer, demansa yol açmaz. Demansa neden olan daha farklı rahatsızlıklarda söz konusudur. Alzheimer hastalığında kişi hafıza sorunları yaşar. Ancak hayatını devam ettirmede gerekli olan konuşma, yazma, okuma, giyinme, yön bulma gibi fonksiyonlarında herhangi bir bozukluk söz konusu olmaz. Alzheimer hastalığı ileri yaşlara has bir hastalık olarak karşımıza çıkar. 65 yaş üstü kişilerde sıklıkla görülür. Beyin hücrelerinin normalden çok daha hızlı ölmesi, Alzheimer hastalığının nedenidir. İleri yaşlarda kişinin beyin hücrelerinin hızlı bir şekilde tahrif olmasıyla, kişinin hayatını devam ettireceği konuşma, yazma, giyinme gibi fonksiyonlar bozulur. Bu hastalığın sebeplerinden birisi, kişinin ailesinde daha önce hastalığın yaşanmış olmasıdır. Yani genetiktir. Demans hastalığı da ailesinde daha önce bu hastalığı yaşayan kişilerde daha sık görülebilir. Her iki hastalık da genetik olmasına rağmen bu hastalıkların ortaya çıkmasında genetik temelin çok düşük bir katkısı vardır.

Tedavisi Var Mı?

Demans hastalığına yakalanmanın nedenleri uzmanlarca irdelendikten sonra, gerekli tedavi için reçete hazırlanabilir. Ama bazı nedenlerin ortadan kaldırılamaması, demansı çözümsüz bırakmaktadır. Eğer tiroid bezlerinden dolayı ortaya çıkan rahatsızlık söz konusuysa veya beyinde sıvı birikmesi durumundan yaşanan bir hastalıktan bahsediliyorsa, müdahale edilebilir. Alzheimer kaynaklı demaslarda ise, hastalık sadece yavaşlatılabilir. Beyinde gerçekleşen hücre ölümlerinin durdurulması veya geri alınması mümkün değildir ama, bir nevi yavaşlatılması sağlanabilmektedir.

Bazı kişiler, depresyondan veya stresten kaynaklanan yaşadıkları unutkanlık veya dikkatsizlik durumlarını demans veya Alzheimer ile karıştırabiliyorlar. Halbuki bu gibi durumların sebebi daha farklıdır. Bu hastalıklar genellikle ileri yaşlarda görülür ve çoğunlukla beyinde hücre ölümlerinin başlamasıyla meydana gelir. Günlük hayatın olumsuz şartlarından dolayı yaşanan stres ve depresyonun verdiği zarar, beyin kimyasının bozulmasından kaynaklanır. Bu gibi durumlarda yaşanan unutkanlık geçicidir.