Blockchain Teknolojisi Sağlık Alanında Nasıl Kullanılır?

Blockchain (blok zincir), bilginin tutulduğu elektronik bir defterdir. Şifrelenmiş bilgiler herkesin erişimine açıktır ancak değişikliğin mümkün olmadığı bir kaynaktır. Dijital zincir, kronolojik bir sırada bir öncekine eklenen kod bloklarıyla sürekli büyür. Bitcoin ile birlikte hayatımıza giren ve son yıllarda adından farklı alanlarda da bahsettiren blockchain teknolojisinde değiştirilmezlik ve güvenilirlik ön plandadır. Blockchain teknolojisiyle ilgili ilk çalışmalar 1991 yılına dayansa da 2008 yılında Satoshi Nakamoto diye bilinen bir kişi veya bir grup tarafından yazılan “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” makalesi bu teknolojinin kripto paralarda nasıl kullanılabileceğini ortaya koymuştur. Nakamoto’nun 9 sayfalık makalesinde “blockchain” kelimesi hiç geçmiyor olsa da anlatılan süreç bu teknolojiden bahsetmektedir. Blockchain, bir otoriteye bağlı olmayan, şeffaf, merkeziyetsiz, herkes tarafından depolanabilir, değiştirilemez ve kontrol edilebilir dağıtık yapıda bir veri tabanı sistemi olduğu için yıllar içinde sadece kripto paralarda değil birçok farklı konuda da saklama, yönetme, doğrulama ve depolama gibi işlemlerin yapılabildiği bir teknolojiye dönüşmüştür. Sağlık alanı bunlardan bir tanesidir. Bu sayfada adı geçen finansal enstrümanlarla ilgili bilgiler kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir.

Dünya üzerinde oluşturulan yeni veri miktarı her geçen gün katlanarak artmaktadır. Bu durum sağlık verileri için de geçerlidir. Veriyi depolama, depolanan veride hızlı işlem yapabilme ve veri güvenliği gibi konularda mevcut teknolojiler hala yeterlidir ancak 5-10 yıl içinde büyük ihtimalle bazı problemler yaşanacağı öngörülmektedir. Sürekli oluşturulan yeni veri miktarının artış hızı mevcut teknolojilerin zamanla yavaş ve masraflı hale geleceğini göstermektedir. Bu nedenle gelecekte blockchain teknolojisinin kullanımına daha çok ihtiyaç duyulacaktır.

Veri saklama, maliyetleri azaltma ve hızı arttırma konularında sağlık alanına sağlayacağı katkılar düşünüldüğünde böylesine yenilikçi bir teknolojinin uzun vadede nasıl etkiler oluşturacağı hayal bile edilemez durumdadır. Pandeminin meydana gelmesiyle, blockchain teknolojisinin sağlık sektöründe kullanılması ülkeler tarafından bir seçenek haline gelmiştir. Kişilerin doğrudan temastan kaçınmasını sağlama, vakitten kazanma, uluslararası iş birliklerini kolaylaştırma ve evrak yoğunluğunu azaltma gibi konularda bu teknolojinin olumlu etkileri ülke yönetimlerinin de dikkatini çekmiştir. Diğer bir açıdan bakılırsa maliyetinin düşük olması maddi imkanların farklı alanlara dağılması için fırsat vermektedir.

Blok zincir teknolojisi, bir otoritenin veya merkezi bir sunucunun ortadan kaldırılmasına olanak tanır. Veriyi internet ortamına dağıtarak, tek bir noktadan değil de birçok noktadan aynı anda tasdik işlemlerinin yapılabilmesini sağlar. Bu özellik, veri işleme süreçlerine inanılmaz derecede hız kazandırır. Hastaların sağlık verilerinin düzenli olarak saklanabilmesine, hızlıca aktarılabilmesine ve gerektiğinde kolayca anonimleştirilebilmesine imkan verir. Bu sayede sağlık verilerine (izin verildiği kadarına) dünyanın herhangi bir yerinden ulaşmak mümkün hale gelir.

Yapay zekanın geliştirilerek sağlık verileri arasında ilişki kurabilmesini ve tedavi planlayabilmesini sağlamak insanlık adına çok önemli bir adımı ifade eder. Dijital ortamdaki milyarlarca insanın katrilyonlarca sağlık verisi düşünüldüğünde, bunun yapay zeka tarafından ne kadar hızlı işlendiği ve verilerin ne kadar hızlı ilişkilendirildiği tedavi uygulamalarına doğrudan yansıyacaktır. Bu sayede, tedavisine evde veya hastanede devam edilen hastaların ihtiyaçları önceden tespit edilebilir. Kullanılacak ilaçlar, gerekli tıbbi cihazlar ve uygulanacak tedavi hızla belirlenebilir, ürün tedariği gerekiyorsa önceden otomatik olarak tedarik edilerek hazır hale getirilebilir. Blockchain teknolojisinin sağladığı hız bu nedenle çok önemlidir.

Sağlık sektöründe blockchain teknolojisinin kullanıldığı yüzlerce yeni yazılım vardır. Bunlardan bazıları kendi blockchain teknolojileriyle Bitcoin gibi dijital varlıklar oluşturmuş ve borsalarda alıp satılabilir hale gelmiştir. Bazıları ise verileri Ethereum gibi blok zincirlerde depolayan yazılımlardır. Aşağıda belirtilen birkaçı örnek olarak verilebilir:

Culinda: Tıbbi cihazların birbirleriyle haberleşme verilerini ve tedavi süreçlerindeki kullanım bilgilerini depolamak için tasarlanmış bir blockchain uygulamasıdır.

Pharmeum: İlaç alımında kullanılan dijital reçeteleri ve tıbbi verileri aktarmada kullanılan bir blockchain uygulamasıdır.

MedRec: Hastaların verilerini izin verdikleri kurumlarla kolayca paylaşabilmesi üzerine tasarlanmış bir blockchain uygulamasıdır.

ScalaMed: Reçeteler üzerinde yapılan sahteciliği önlemek amacıyla ilaç üreticileri, ilaç dağıtıcıları, eczane zincirlerini ve hastaneleri bir araya getirmeyi amaçlayan ve ilaçların kayıt, teyit ve transferinin güvenli şekilde yapılmasını sağlayan blockchain altyapılı bir uygulamadır.

Sağlık piyasasında blockchain konusunda çalışmalar yapan diğer bazı firmalar:

  • iSolve

  • Hashed Health

  • Patientory

  • Medical Chain

  • Chronicled

  • FarmaTrust

  • SimplyVital Health

  • The Link Lab

  • IBM

  • Change Healthcare

2008 yılından bu yana hızlanarak gelişen blockchain teknolojisinin yakın zamanda gündelik hayata da etki edeceğinden eminiz. Sadece finansal konularda değil yaşamın birçok alanında herkesin kullanabileceği uygulamalar haline dönüşmesi engellenemez bir süreç olarak görünüyor. Özellikle sağlık alanında kısa süre içinde devrim niteliğinde gelişmelere neden olabilir. İlaç ve tıbbi cihaz üretim ve dağıtım süreçlerinde, hasta takibi ve tedavisinde, tıbbi kayıtlara erişimde, bürokratik süreçlerin hızlanmasında, klinik araştırmalarda, tıbbi cihazların birbiri arasındaki iletişiminde, tıbbi ve teknik hizmetlerin hızlandırılmasında, sigorta uygulamalarında ve bunlara benzer birçok konuda sağlayacağı kolaylıklar karar ve uygulama süreçlerini hızlandıracaktır.

Belge: Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.pdf (164.1 KB)

Yorumlar

Av. Baturay Aksoy - 9 Mayıs 2021 23:36
Paylaşımlarınız bizim için çok değerli.
Profesyonelliğinize, emeğinize ve emekçiliğinize çok teşekkürler…

Sesan - 10 Mayıs 2021 10:13
Merhaba. İlginiz ve desteğiniz için teşekkür ederiz.



Bahadir - 11 Mayıs 2021 15:30
Guzel bilgiler. Tskler.

Sesan - 11 Mayıs 2021 15:36
Merhaba. İlginiz için teşekkür ederiz.