Tıbbi Cihazlarda Kullanılan Yedek Parçalar Neden Orijinal Olmalıdır?

Tıbbi cihazların sağlık alanında birçok farklı şekilde kullanımı mevcuttur. Hastanelerde ve evlerde hasta bakımı için kullanılabildiği gibi, ambulanslarda, alışveriş merkezlerinde, revirlerde ve havaalanlarında da kullanılabilir. Solunum destek, fizik tedavi, implant, protez, radyoloji, yoğun bakım, cerrahi ve benzeri geniş bir yelpazeye sahiptir. Son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte uzaktan kullanılabilen robot kollar vasıtasıyla uluslararası ameliyatlar bile yapılabilir hale gelmiştir. Tıbbi cihazlar artık internet sayesinde birbirleriyle haberleşebilmekte ve gerekli verilerin alışverişini kendi kendilerine yapabilmektedir. Herhangi bir tıbbi cihazın, üretim aşamasından piyasaya sunulmasına kadar birçok standarda uygun olması gerekir. Cihazın üretim aşamaları da dahil olmak üzere elektronik, elektriksel ve biyolojik testlerinin tamamlanarak güvenilirliği sağlanmalıdır. Sadece cihazın kendisi değil tüm yedek parçaları ve teknik servis hizmetleri de belirli standartlara uygun olmalıdır. Tıbbi cihazlar doğrudan sağlığa etki ettiği için özellikle cihazlarla kullanılan aksesuarların ve yedek parçaların orijinal olması çok önemlidir. Aksi halde cihazlar, anormal şekilde çalışabilmekte hatta bazen arızalanabilmektedir. Bu tip durumlar hastaların ve çevresindekilerin zarar görmesine neden olabilmektedir.

Her elektronik cihaz gibi tıbbi cihazlar da arızalanabilir. Bu arızalar cihazın çeşidine göre mekanik, elektriksel veya elektronik olabilir. Cihazın doğru bir şekilde çalışabilmesi için parça değişimi veya arızalanan parçanın tamiri gerekebilir. Parça değişimi yapılacaksa yeni parçanın orijinal olması hayati bir faktördür. Cihazın içinde veya dışında olması fark etmez orijinal olmayan ve yan sanayi diye tabir edilen parçalar kullanılırsa ilerleyen zamanda tekrar arıza yapma veya çalışırken hastaya zarar verme riski artar.

Sadece yedek parça değil cihazlarda kullanılan aksesuarlar da çok önemlidir. Kalitesiz aksesuarlar cihazın hatalı çalışmasına veya arıza yapmasına sebep olabilir. Örneğin, EKG cihazlarında kullanılan elektrotların kalitesi doğrudan ölçüm sonuçlarını etkiler. Hatta cihazda kullanılan elektrik kablosu bile bazen sonuçların parazitli olmasına neden olabilir. Solunum cihazlarında kullanılan yan sanayi filtreler ve hortumlar da cihazı bozabilir veya cihazın hatalı çalışmasına sebep olarak hastanın zarar görmesine neden olabilir. Bu örnekler çoğaltılabilir.

Cihazların kullanım kılavuzlarında sadece orijinal yedek parçaların ve aksesuarların kullanılması gerektiği açıkça yazar. Orijinal olmayan parçalar kullanılacaksa bile bu parçaların üretici tarafından onaylanmış olması şartı aranmalıdır.

Sadece cihazın veya yedek parçanın kalitesi değil servis hizmeti sunan firmaların da kalitesi çok önemlidir. Servis hizmetleri, daha önceden belirlenmiş standartlara uygun şekilde verilmelidir. Tıbbi cihaz servisi yapılan yerler ve servis hizmeti veren personeller, üreticiler ve kamu kurumları tarafından denetlenmelidir. Standartlara uygunsa bu durum yetki belgesiyle tescillenmelidir. Servis hizmeti almak isteyen hastane yetkilisi veya vatandaş bu belgeleri kamu kurumlarının web sitelerinden kolayca kontrol edebilmelidir. Böylece güvenilir noktaları rahatça seçebilmelidir.

Tıbbi cihazlar arıza yaptığında sorunun nedeni yetkili servis tarafından hızla tespit edilebilmeli ve tamir işlemlerine başlanabilmelidir. Sorunu oluşturan parçanın değiştirilmesi gerekiyorsa yeni takılan parçanın orijinal olması gerekir. Bunun dışında cihazların bakım işlemlerinde de ya orijinal ya da üreticinin onay verdiği parçalar kullanılmalıdır. Böylece, sonradan oluşabilecek arıza riskleri en aza iner.

Servisi yapılan cihazlarda maliyeti düşürmek için orijinal olmayan yedek parçalar kullanılırsa bu durum birkaç farklı probleme yol açabilir. Bunlardan bir tanesi yan sanayi yedek parça kullanımının cihazın ömrünü kısaltmasıdır. Bu tip yedek parçalar gerekli testlerden ve kontrollerden geçirilmemiş olabilir. Bu nedenle, cihaza takıldığında diğer parçaları da olumsuz şekilde etkileyebilir. Yanlış ölçüm veya uygulamalara neden olarak da tıbbi olarak zarar verebilir. Geri dönüşü olmayan sağlık sorunlarına yol açabilir.

Yan sanayi yedek parçalarla yapılan servis işlemleri başlangıçta daha uygun maliyetli gibi görünse de zamanla cihazlarda oluşturacağı deformasyon nedeniyle daha pahalıya mal olabilir. Ayrıca cihazın hatalı şekilde çalışmasına da neden olabilir. Örneğin, cihaz bakımı yapılırken orijinal filtre tercih edilmesi daha uzun kullanım süresi sağlar.

Orijinal olmayan yedek parça veya aksesuar kullanımı nedeniyle tıbbi cihazlarda arıza oluşabilir ve bu durum cihazın garanti kapsamı dışı kalmasına da neden olabilir.