Oksijen Konsantratörü Nasıl Çalışır?

Atmosfer havasında %21 oksijen (O2), %78 azot (N2), %0,9 argon (Ar) ve %0,1 oranında diğer gazlar bulunmaktadır. Oksijen konsantratörü, dış ortamdan aldığı havadaki gazları ayrıştırır ve moleküler sieve (moleküler elek) adı verilen sistem ile yüksek yoğunlukta oksijen gazı üretir. Moleküler sieve (moleküler elek) sayesinde insan sağlığına uygun oksijen gazı üretilmektedir. Moleküler elek denilen haznelerin içinde sadece oksijen gazının geçmesine izin veren kum şeklinde kimyasal bir madde vardır. Atmosfer havası bu haznelere belli bir basınçta gönderildiğinde öbür taraftan oksijen gazının çıkışı mümkün hale gelir. Cihazlar, oksijen tedavisine ihtiyaç duyulan her yerde kullanılabilir. Oksijen konsantratörleri, mekanik ventilatör gibi diğer solunum cihazlarıyla birlikte de hastaya uygulanabilir. Oksijen cihazları hekim önerisiyle kullanılması gereken tıbbi cihazlardır.

Oksijen konsantratörleri, sağlık ve sanayi alanında kullanılmak üzere 2 tipte üretilir. Sanayi tipi olanlar sağlığa uygun oksijen üretmediği için tedavi amaçlı olarak kullanılmaz. Hatta sağlığa zararlıdır. Tedavi amaçlı kullanılabilen cihazlar ise kapasitelerine ve kullanım özelliklerine göre beş çeşittir:

  • 3L/dk Oksijen Konsantratörü
  • 5L/dk Oksijen Konsantratörü
  • 10L/dk Oksijen Konsantratörü
  • Kişisel Oksijen İstasyonu
  • Taşınabilir Oksijen Konsantratörü

Hastanın tedavi ihtiyaçları ve günlük aktiviteleri göz önünde bulundurularak cihaz tercihi yapılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi cihaz kapasitesidir. Piyasada 5 litre/dakika akış kapasiteli diye satılan 3 litre/dakika cihazlar mevcuttur. Bu tip cihazların göstergesinde 5 litre/dakika ayar seçeneği olsa bile 3 litre/dakikanın üzerine ayarlandığında oksijen yoğunluğu %50’nin altına kadar düşebilmektedir. Gerçekten 5’lik olan cihazlarda böyle bir durum söz konusu değildir. 5’lik veya 10’luk cihazlar en yüksek seviyede çalıştırıldığında bile oksijen yoğunluğu %85’in üzerindedir. Hatta, piyasadaki bazı cihazlar en yüksek kapasitede bile %90 ve üzeri oksijen yoğunluğunu garanti eder. Hastanın sağlığı açısından doğru cihazların tercih edilmesi gerekir.

Evlerde kullanılabilen modeller olduğu gibi elektriksiz ortamda kullanılabilen bataryalı taşınabilir cihazlar da vardır. Taşınabilir oksijen konsantratörleri ev tipi olanlara göre çok daha küçük ve hafiftir. Ev tipi cihazlar 13-30 kg arasında, taşınabilir cihazlar ise 800 gram ile 8 kg arasındadır. Taşınabilir cihazların batarya kapasitesi ne kadar fazla ise o kadar uzun süre elektriksiz çalışabilir. Ev tipi oksijen cihazları ile taşınabilir oksijen cihazları çalışma sistemi bakımından birbirine benzer ancak bazı farkları vardır. Ev tipi cihazların hepsi sürekli oksijen akışı sağlayabilirken taşınabilir cihazların çoğunda sürekli akış özelliği yoktur. Taşınabilir oksijen konsantratörlerinin bazı modelleri hariç diğer hepsi “pulse dose” sistemiyle çalışır. Bu sistemde, hasta nefes alırken cihaz hastaya bir miktar oksijen gazı gönderir. Hasta nefes verirken oksijen akışı sağlamaz. Taşınabilir cihazlar küçük olması nedeniyle yüksek yoğunluktaki oksijen gazını bu sistem sayesinde üretebilir.

Oksijen doğada çok fazla bulunan elementlerden bir tanesidir. 1774 yılında cıva oksidi ısıtma işlemi esnasında tespit edilmiştir. Oksijen gazı kokusuz, renksiz ve tatsızdır. Oksijen, atmosferin hacimce %21’ini, ağırlıkça %23,2’sini oluşturur. Suda ağırlıkça %88,8 oranında bulunur. Yer kabuğunun ise %50’sini teşkil eder. Oksijen canlıların yaşaması için gerekli en önemli maddelerden bir tanesidir. Oksijene ihtiyaç duymayan canlılar hariç diğer tüm canlıların enerji üretebilmeleri oksijene bağlıdır.

Kanda oksijen azalırsa oksijen basıncı düşer. Bu duruma “hipoksi” adı verilir. Böylece anaerobik (oksijensiz) metabolizma başlar ve enerji üretimine devam edilir. Anaerobik metabolizma sonucu hem enerji verimsiz kullanılır hem de sonuçta ortaya çıkan laktik asit ile ortamın pH değeri asidik hale gelir. Bu duruma metabolik asidoz denir. Metabolik asidoz belli bir dereceden sonra hücresel işlevin bozulmasına neden olur. Bu durum uzun sürerse öncelikle beyin, sonrasında da birçok organ geri dönüşümsüz olarak zarar görebilir. Oksijen eksikliği tespit edilen hastalara tedavi için oksijen konsantratörü önerilmektedir.

Oksijen konsantratörü atmosferde bulunan oksijen gazını diğer gazlardan ayrıştırarak yoğunlaştıran cihazdır. Sağlık ve sanayi için kullanılan farklı modelleri mevcuttur. Bunların çalışma prensipleri birbirine benzese de cihazların iç donanımları biraz farklıdır. Oksijen konsantratörleri genellikle oksijen yetersizliği veya solunum güçlüğü gibi sorunlar yaşayan hastaların tedavi sürecinde kullanılır.

Oksijen konsantratörü çalıştırıldığında, içinde bulunan elektronik kontrol kartı kompresör motoru aktif hale getirir. Kompresör motor atmosferdeki havayı emer ve öncelikle toz filtrelerinden geçirir. Sonrasında belli bir basınç ile elektronik kontrol kartının yönettiği valfe gönderir. Valften geçemeyen fazla hava “susturucu” ile dışarı atılır. Valf, basınçlı havayı sırası ile moleküler eleklere gönderir. Moleküler eleklerden yalnızca oksijen gazı geçer. Atmosfer havasında %78 oranında bulunan azot gazı cihazdan atılırken %21 oranındaki oksijen gazı diğer tarafa geçerek bir haznede birikir. Moleküler elekten geçemeyen gazlar valften dışarı atılır. Cihaz içindeki haznede biriken yüksek yoğunluktaki oksijen gazı belirli bir basınç değerine ulaştığında önce bir filtreden sonra nemlendirici kabın içinden geçerek oksijen kanülü ile hastaya gönderilir. Taşınabilir cihazların çoğunda nemlendirici kabı mevcut değildir. Bunun nedeni taşıma esnasında cihaza sıvı teması riskinin önlenmesidir.

Yorumlar

Ertem gündemir - 25 Nisan 2016 02:13
Merhaba oksijen tedavisine ihtiyaç duyan yaşlı bir hastamız var. Kullandığı cihaz ikinci el ve ciddi sıkıntılar yaşattı bize. Acaba bu cihazları SGK ödüyor mu? ödüyorsa ne kadarını ödüyor? sizden bu cihazı eğer temin edersek SGk’dan paramızı ne kadar süre içinde temin edebiliriz? Haftada 6 gün sürekli olarak hemşire geliyor bakmaya hastamızı. Bu yüzden cihazın kullanımında sıkıntı yaşamayacağımızı düşünüyorum. Yine de cihazı biz de kullanabilir miyiz? Acaba tıp konusunda bilgili olmaya bir gerek var mı?

Celil Çağlar ÖZLÜ - 1 Ağustos 2022 01:09
Ertem Gündemir, merhaba. Oksijen konsantratörü için SGK geri ödeme yapmaktadır. Hastaneden alacağınız rapor ve reçete ile bu imkandan faydalanabilirsiniz. SGK üzerinden yeni cihaz alabilirsiniz. Önce ödemeyi yaparak cihazı tedarik ediyorsunuz sonrasında SGK yaklaşık 30-45 gün arasında size geri ödeme yapıyor. Cihazların kullanımı kolaydır. Kullanımla ilgili hiçbir sorun yaşayacağınızı düşünmüyorum. Görüntülü görüşme ile size destek olabiliriz. Yeni ve 2. el cihaz çeşitleri, ürün özellikleri ve fiyatları için lütfen bizimle iletişime geçin: https://sesanltd.com.tr/iletisim/



hüseyin gelmiş - 24 Mayıs 2016 12:36
ben cam boncuk işi yapıyorum, oksijen tüpü yerine konsantratör kullanmak istiyorum. uygunmudur. iyi çalışmalar

Celil Çağlar ÖZLÜ - 1 Ağustos 2022 01:04
Hüseyin Gelmiş, merhaba. Cam işleri için oksijen tüpü yerine oksijen konsantratörü kullanabilirsiniz.



Mehmet Bostan - 4 Temmuz 2016 22:42
Hastanızın o cihaza ihtiyacı olduğunu belirten 3 doktor imzalı bir rapor aldığınızda SGK ödüyor. Siz parayı verip alıyorsunuz. İki ay içinde hastanızın adına Ziraat Bankası Şubesine ödeme yapılıyor. Faturada yazan miktar değil de ona yaklaşık bir miktar ödeniyor. 2.000 TL civarındaydı sanırım. O rapor da her yıl yenilenmek zorunda. Cihazların kullanımı son derece kolay. Tıp bilgisi gerekmez. Geçmiş olsun.

Celil Çağlar ÖZLÜ - 1 Ağustos 2022 01:05
Mehmet Bostan, merhaba. Bilgilerinizi paylaştığınız için teşekkür ederiz.



Derya hanim - 21 Aralık 2022 18:57
Merhaba Hastamiz ileri koah hastasi. Makineyi 3 luk aysrda calistiriyoruz ve oksijen gostergesi 95te. 2.5 a dusurebilir miyiz.

Umut UZAN - 20 Ocak 2023 17:07
Derya hanim, Merhaba. Bu konu hakkında doktorunuza danışmanızı tavsiye ederim. Sağlıklı günler dilerim.